با کمک خداوند مهربان مطالبی را در مورد فواید استغفار بیان کردم،اما سوالی که این جا مطرح می شود این است که چه زمانی انسان باید استغفار کند؟
پاسخ:
1:زمانی که انسان مبتلا به گناه می شود:روح انسان مانند کاغذ سفید نقاشی می باشد،وقتی که انسان مرتکب گناهی می شود یک نقطه سیاه در روحش به وجود می آید،اگر او استغفار نکند این لکه روز به روز پررنگ تر و بزرگ تر می شود،چه خوب است انسان هر روز دفتر روح را با پاکن استغفار تمیز و مرتب نماید.و بهترین بندگان خداوند این گونه هستند.همان گونه که از امام باقر علیه السلام نقل شده است که حضرت فرمودند:
از رسول خدا صل الله علیه و آله پرسیدند:بهترین بندگان خدا چه کسانی هستند؟حضرت فرموند:کسانی هستند که چون خوش رفتارى کنند شاد می شوند،و زمانی که گناه کنند از خداوند آمرزش خواهند،و زمانی که نعمتی به آن ها برسد شکر گزارند،وقتی گرفتار شوند شکیبا باشند و وقتی خشم گین شوند درگذرند«1»
2:هنگامی که انسان غمگین می شود:بسیار پیش می آید که غم و اندوه شدید جسم را در مدّت کوتاهى،ضعیف و پژمرده و ناتوان مى سازد،موهاى انسان را سفید،چشم را کم نور،قوّت و توان را از دست و پا مى گیرد.برخی برای خلاصی از این غم ها به آهنگ های شاد پناه می برند،برخی سیگار می کشند،برخی به فضای سبزی رفته و قدم می زنند و...کمتر کسی است که در این زمان استغفار کند،با این که بهترین درمان غم و اندوه استغفار کردن می باشد همان گونه که از طبیت درد ها رسول گرامی اسلام نقل شده است که حضرت فرمودند:
هر کس غم و اندوهش زیاد شد بسیار استغفار«آمرزش خواهی»کند«2»
3:هنگام خوشحالی:یکی از واقعیت های هر زندگی خوشحالی می باشد،وقتی انسان خوشحال است سعی می کند لبخند بزند،جشن برپا کند،مهمانی بگیرد،ولی یک نکته را اکثر ما غافل هستیم و آن هم استغفار کردن در چنین موقعیتی می باشد،وقی که رسول خدا با آن همه تلاش و جهاد توانست مشرکین را شکست دهد و خانه خدا را از دست مشرکان نجات دهد از خوشحالی در پوست خود نمی گنجید،خداوند بزرگ معلم جهان هستی پیامبرش را این گونه مورد خطاب قرار می دهد:
هنگامى که یارى خدا و پیروزى فرا رسد،و ببینى مردم گروه گروه وارد دین خدا مى شوند،پروردگارت را تسبیح و حمد کن و از او آمرزش بخواه که او بسیار توبه پذیر است«3»
4:هنگام خواب:وقتی به رختخواب می رویم و می خواهیم برای ساعاتی چشم را بر روی این جهان ببندیم و فارغ از هر فکر و خیالی به خواب خوش فرو برویم یادمان باشد که ابتدا لحظاتی را به استغفار و آمرزش خواهی از خداوند اختصاص دهیم،این باعث می شود همان گونه که خستگی با خوابید از تن انسان بیرون می رود گناهن نیز از روحش فرو بریزد و سحر را با روحی پاک آغاز نماید.همان گونه که از وجود نازنین امام صادق علیه السلام این گونه نقل شده است که حضرت فرمودند:
کسى که به هنگام خواب صد بار از خداوند طلب آمرزش کند،در حالى شب را به پایان مى رساند که تمام گناهان او مانند برگ از درخت فرو مى ریزد و صبح برمى خیزد در حالى که گناهى ندارد«4»
منابع:
1:1ـ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍعلیه السلام قَالَ: سُئِلَ النَّبِی (ص) عَنْ خِیارِ الْعِبَادِ، فَقَالَ: الَّذِینَ إِذَا أَحْسَنُوا اسْتَبْشَرُوا وَ إِذَا أَسَاءُوا اسْتَغْفَرُوا وَ إِذَا أُعْطُوا شَکرُوا وَ إِذَا ابْتُلُوا صَبَرُوا وَ إِذَا غَضِبُوا غَفَرُوا«کافى، ج2، ص240»
2:قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صل الله علیه و آله:مَنْ کثُرَتْ هُمُومُهُ فَعَلَیهِ بِالِاسْتِغْفَارِ«کافى، ج8، ص93»
3:إِذا جاءَ نَصْرُ اللّهِ وَ الْفَتْحُ وَ رَأَیتَ النّاسَ یدْخُلُونَ فِی دِینِ اللّهِ أَفْواجاً فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّک وَ اسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ کانَ تَوّاباً«سوره نصر آیات 1 تا 3 »
4:َقال ابُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام:مَنِ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ مِائَةَ مَرَّةٍ حِینَ ینَامُ بَاتَ وَ قَدْ تَحَاتَّ عَنْهُ الذُّنُوبُ کلُّهَا کمَا یتَحَاتُّ الْوَرَقُ مِنَ الشَّجَرِ وَ یصْبِحُ وَ لَیسَ عَلَیهِ ذَنْبٌ«بحارالأنوار،ج 73،ص 201»